25 Februarie 2020

Agri Wes-Kaap besef die eise wat uit alle oorde aan Minister Tito Mboweni en sy Departement gestel word is groot, maar ter wille van ‘n volhoubare landbousektor sal Agri Wes-Kaap graag wil hoor dat Minister Tito Mboweni in sy begrotingsrede dié week aandag aan die volgende kwessies gee:

1. President Ramaphosa het in sy onlangse staatsrede na die negatiewe impak van die droogte verwys. Watter bedrag gaan vir droogtehulp beskikbaar gemaak word? Meer fondse is ook nodig vir navorsing oor alternatiewe gewasse, strategieë om die uitwerking van klimaatsverandering te versag en om produsente van langtermyngewasse, volstruise, melkerye en wild ook by droogtehulp in te sluit.
2. Befondsing vir die uitbreiding van water-opgaarkapasiteit, met ‘n tydlyn daaraan gekoppel, om die regering se verbintenis aan ‘n oplossing vir die land se waterkrisis te wys. Waar staan ons met die Clanwilliam-dam?
3. Groter finansiële steun aan landbou-kolleges en instansies gemoeid met vaardigheidsopleiding relevant tot die landbou ter wille van volhoubare kennis en kundigheid in die sektor.
4. Die koste van elektrisiteit het die afgelope dekade met meer as inflasie gestyg en verbruikers kan nie langer die koste dra van wanbestuur en korrupsie by Eskom nie. ‘n Detailplan oor Eskom en die inkorporering van alternatiewe energie-opwekkers is nodig.
5. Watter bedrag word vir grondhervorming begroot en word voorsiening gemaak vir ondersteuning aan begunstigdes ná vestiging, en vir die opleiding van potensiële begunstigdes waarna President Ramaphosa in sy onlangse staatsrede verwys het? Landbou-voorligting moet ook indringend opgeskerp word.
6. Wat gaan vir landelike veiligheid bewillig word? Die SAPD moet versterk word om die sluiting van paaie en die beskadiging van infrastruktuur tydens protesoptrede wat die ekonomie verlam, te voorkom en te kan hanteer.
7. Die onderhoud en opgradering van infrastruktuur soos paaie in landelike gebiede moet geprioritiseer word. Dit sluit die opgradering van hawens ook in om meer vragte te kan hanteer en weer doeltreffend te funksioneer.
8. Vinpro doen namens die wynbedryf ‘n beroep op die regering vir verligting op aksynsbelasting, asook bystand rondom verskeie ander aspekte wat ‘n invloed op die wynbedryf het. Dit sluit die ontsluiting van markte deur voorkeurhandelsooreenkomste, infrastruktuurontwikkeling, landelike veiligheid en verantwoordelike beleidsformulering rondom grondhervorming in. Hoewel die wynbedryf reeds vordering met transformasie en maatskaplike programme toon, is vennootskappe en befondsing nodig om dit uit te bou. Die volhoubaarheid van produsente in droogtegeteisterde streke hou ook ʼn bedreiging vir die bedryf in, en bystand word hiermee versoek.

Minister Mboweni het nou die geleentheid om te wys sy departement verstaan die kritiese rol van die landbousektor in die ekonomie. Die steun wat die landbou in die begroting gaan kry, sal wys of sy departement verbind is om die landbou ter wille van voedselsekerheid, ekonomiese groei en investering te ondersteun.